Literatura: praca z tekstem – Romain Rolland “Colas Breugnon” (fragment)

Było za późno wracać do domu, a jednocześnie za wcześnie. Udałem się przeto w towarzystwie jakiegoś węglarza ku Betlejem. Węglarz szedł za wozem pełnym towaru i pogwizdywał. Koło wieży w Lourdeaux spotkałem kołodzieja, który pędził przed sobą koło. Ile razy koło zwalniało biegu, podbiegał i popędzał je pchnięciem. Był on żywym obrazem człowieka pędzącego za szczęściem, które umyka co żywo, ile razy chce nań wskoczyć. Zanotowałem sobie to spostrzeżenie, by je kiedyś zużytkować. […]
Usiadłem obok jakiegoś starego człeczyny, który trzymał na postronkach dwie chude krowy szukające wytrwale trawy pobrzeżnej. […] opowiedział mi swoją historię, swe przejścia i swe smutki z wesołością, która mnie zastanowiła. […] Było to dla nań zupełnie naturalne, że cierpienie panuje na świecie, że sprawiedliwi i łotry cierpią tak samo, albowiem dobrodziejstwa niebios spływają również na wszystkich bez różnicy. Rachunek zamyka się tym, że wszyscy: bogaci i biedni, piękni i brzydcy, pewnego dnia znajdą się na łonie jednego Ojca. Staruszek mówił suchym, trzeszczącym głosem, w trawie śpiewały koniki polne, woda szumiała w wąwozie, od strony portu dolatywał zapach drzewa i smoły, przed nami płynęła gładka woda, a wszystko zlewało się w przedziwną harmonię.
[…] Znalazłem się w mieszkaniu. Była już noc. Jakże, u licha, szybko mija dzień! Nie narzekam nigdy, że czas straciłem […]. Nic nigdy nie tracę, z każdego dnia jestem zadowolony. Tylko zamiast jednego potrzeba mi koniecznie dwu dni; czuję, że mnie ktoś okrada z czasu. Ile razy zacznę pić, oho… już szklanka pusta! Ktoś ją wydoił! Znam takich, którzy cmokają swe wino bez końca. A może dostali większe szklanki? […]
Ale nie, nie, błogosławiony bądź, Boże, który czynisz, że po każdym obiedzie czuję się głodny i że kocham tak dzień każdy (i noc też jest dobra), iż mi go zawsze mało!

Zadanie 1
O wydarzeniach opowiada

A. autor tekstu.
B. narrator trzecioosobowy.
C. narrator pierwszoosobowy.

Zadanie 2
Kołodziej pędzący koło był symbolem

A. człowieka pracowitego i doskonale wywiązującego się ze swoich obowiązków.
B. człowieka, który chce dogonić szczęście.
C. człowieka lubiącego zabawę.

Zadanie 3
Postawa starca wobec życia

A. polega na akceptacji tylko chwil szczęśliwych.
B. polega na całkowitej akceptacji losu.
C. polega na nieakceptowaniu chwil smutnych.

Zadanie 4
Za pomocą jakiego środka stylistycznego określisz dwie postawy wobec życia w odniesieniu do sposobu picia wina.

A. przenośnia.
B. personifikacja.
C. hiperbola.

Zadanie 5
Za pomocą jakich zmysłów oddany jest opis przyrody.

A. “śpiewały koniki polne” –
B. “zapach drzewa i smoły” –
C. “płynęła gładka woda” –

Zadanie 6
W wypowiedzeniu ‘Zanotowałem sobie to spostrzeżenie, by je kiedyś zużytkować‘ , zastąp podkreślone wyrazy ich synonimami.

A. zanotowałem –
B. zużytkować –

Zadanie 7
Wypowiedzenie ‘Znam takich, którzy cmokają swe wino bez końca’ to A/B, gdzie C/D.

A. zdanie podrzędnie złożone przydawkowe C. pierwsze zdanie składowe jest nadrzędne względem drugiego zdania składowego.
B. zdanie współrzędnie złożone łączne D. drugie zdanie składowe jest nadrzędne względem pierwszego zdania składowego.

Zadanie 8
W wyrazie ‘węglarz’ wskaż podstawę słowotwórczą i formant

A. węgl-arz.
B. węg-larz.
C. węgla-rz

Zadanie 9
Wyraz ‘człeczyna’ ma zabarwienie.

A. neutralne.
B. dodatnie.
C. ujemne.

Zadanie 10
W wypowiedzeniu ‘Znalazłem się w mieszkaniu’ występują kolejno

A. czasownik, przyimek, rzeczownik.
B. czasownik, przyimek, zaimek, rzeczownik.
C. czasownik, zaimek, przyimek, rzeczownik.

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
C

Zadanie 2
B

Zadanie 3
B

Zadanie 4
A

Zadanie 5
A. słuch.
B. węch.
C. wzrok.

Zadanie 6
A. zanotowałem – np. zapisałem.
B. zużytkować – np. wykorzystać.

Zadanie 7
A C

Zadanie 8
A

Zadanie 9
B

Zadanie 10
C
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Forma wypowiedzi: opis przeżyć wewnętrznych

„Urodzinowy prezent”
Na urodziny Bartosz, oprócz serdecznych życzeń, otrzymał niewielkie ozdobne pudełko. Kiedy zajrzał do środka, najpierw otworzył usta ze zdziwienia, a potem jego czoło rozjaśniło się, a oczy śmiały się, bowiem na dnie pudełka spoczywał aparat fotograficzny, o którym chłopiec zawsze marzył. Bartosz pochwycił aparat i wydał przeciągły okrzyk radości: “Super!” Chłopca ogarnęła euforia. Zaczął skakać do góry niczym piłeczka pingpongowa. Machał rękami jak orzeł skrzydłami. Wykonał kilka okrążeń wokół stołu. W podskokach podbiegł do rodziców i serdecznie ich uściskał. Szczera radość malowała się na jego twarzy.

Zadanie 1
Podaj przyczynę opisywanych przeżyć.
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 2
Podaj przykładowe wyrazy i wyrażenia opisujące zachowania niewerbalne.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 3
Nazwij poniższe środki stylistyczne zastosowane w opisie.

A. “czoło rozjaśniło się” –
B. “oczy śmiały się” –
C. “machał rękami jak orzeł skrzydłami” –

Zadanie 4
Wypisz z tekstu wykrzyknienie.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 5
Objaśnij znaczenie frazeologizmu.

‘być w siódmym niebie’ –

Zadanie 6
Do przymiotnika ‘zadowolony’ dopisz przykładowe trzy synonimy.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 7

Zaznacz T lub N

Pisząc opis przeżyć wewnętrznych należy

A. podać przyczynę opisywanych przeżyć. T/N
B. używać wyrazów bliskoznacznych oraz środków stylistycznych na określenie różnych stanów emocjonalnych. T/N
C. używać wyrazów opisujących zachowania niewerbalne. T/N

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
Przyczyną opisywanych przeżyć jest otrzymanie przez chłopca urodzinowego prezentu.

Zadanie 2
Przykłady: “otworzył usta ze zdziwienia”, “skakać do góry”, “machał rękami”, “w podskokach podbiegł”, “wykonał kilka okrążeń wokół stołu”, “serdecznie ich uściskał”

Zadanie 3
A. metafora.
B. uosobienie.
C. porównanie.

Zadanie 4
“Super!”

Zadanie 5
‘być z czegoś bardzo zadowolonym’

Zadanie 6
Przykłady: szczęśliwy, zachwycony, usatysfakcjonowany

Zadanie 7
A. T
B. T
C. T