Gmina jest to podstawowa jednostka administracyjna. Gminą może być wieś, ale także duże miasto. Gminy dzielą się na wiejskie, miejsko-wiejskie (na ich terytorium znajduje sie miasto, a także okoliczne wsie) i miejskie (tylko miasto). Z takiego podziału wynika rozróżnienie na radę gminy i radę miasta, a także na wójta (w gminie wiejskiej), burmistrza (w mniejszej gminie miejskiej) i prezydenta miasta (w dużej gminie miejskiej). W dużej gminie możemy spotkać jeszcze mniejsze jednostki administracyjne, jak sołectwa, dzielnice i osiedla.
Powiat także może być ziemski (wiejski) lub grodzki (z terytorium miasta). Największym miastem na prawach powiatu jest Warszawa.

Insurekcja czyli powstanie miało miejsce po drugim rozbiorze Polski (drugi rozbiór Polski nastąpił w 1792 roku i wzięły w nim udział Prusy i Rosja). Na czele powstania stanął Tadeusz Kościuszko (1746-1817). 24 marca 1794 roku Kościuszko na Rynku w Krakowie złożył uroczystą przysięgę narodowi polskiemu, iż nie będzie szczędził sił w walce za Polskę. Te słowa poderwały naród do boju. Do Krakowa przybywali młodzi ludzie, pragnący wziąć udział w wojnie. Warsztaty rusznikarskie odnawiały starą i wytwarzały nową broń. Wśród powstańców znaleźli się też chłopi-kosynierzy (ich broń stanowiły kosy postawione na sztorc). Zwycięstwem powstańców zakończyła się bitwa z wojskami rosyjskimi pod Racławicami. Walki przeciw zaborcy wybuchły też w Warszawie. Tam powstaniem dowodził szewc Jan Kiliński. O losach insurekcji zadecydowały przegrane bitwy pod Szczekocinami i Maciejowicami. Krwawy szturm na Pragę w Warszawie wojsk nieprzyjacielskich w listopadzie 1794 roku zakończył insurekcję kościuszkowską. Polacy w tej walce zostali pokonani.

Jest to najstarszy utwór napisany po polsku oraz najstarsza polska pieśń religijna. Za przypuszczalny czas jej powstania przyjmuje się I połowę XIII wieku. Najdawniejszy tekst , tzw. krakowski I obejmował dwie zwrotki, obie zakończone refrenem w języku greckim “Kyrie elejzon” (“Panie, zmiłuj się”). W ciągu wieków dodawano kolejne zwrotki – w sumie było ich dwadzieścia dwie.
W utworze możemy wyróżnić wiele archaizmów. Są to przestarzałe wyrazy lub zwroty językowe, które wyszły z użycia lub zmieniły swoje znaczenie bądź formę. Przykładowo: Bogurodzica – Matka Boga, zwolena – wybrana, Gospodzin – Pan, zbożny – bogaty, krzciciel – chrzciciel.
Według Jana Długosza ‘Bogurodzicę” śpiewało rycerstwo polskie w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. Była też hymnem koronacyjnym pierwszych Jagiellonów. Stała się więc pieśnią rycerską i państwową. Po raz pierwszy została wydrukowana w 1506 roku.

Jak na skrzydłach – ‘szybko, bez wysiłku‘
Marta na spotkanie z Tomkiem biegła jak na skrzydłach.

Wylecieć z głowy – ‘zapomnieć’
Agnieszce wyleciało z głowy przygotowanie projektu.

Ze świecą szukać – ‘trudno znaleźć’
Takiej przyjaciółki jak Alicja to ze świecą szukać.

Wprawki, ćwiczenia, zadania
Zgodnie z przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie można udostępniać materiałów osobom trzecim.

Zadanie 1
Proszę wybrać odpowiedni czasownik dokonany lub niedokonany.

A. Jutro przyjdą/będą przychodziły do mnie koleżanki.
B. Rano będzie wstawać/wstanie wcześnie.
C. Na śniadanie wypije/będzie pić herbatę.
D. Marysia i Zosia będą spędzać/spędzą w Poznaniu dwa dni.
E. Monika wróci/będzie wracać do domu w niedzielę.

Zadanie 2
Proszę uzupełnić zdania odpowiednimi formami czasowników w czasie przyszłym.

A. (My) …………… (pojechać) nad morze.
B. Kamil …………. (zjeść) obiad w restauracji.
C. (Ja) …………….. (pomóc) Joli w przygotowaniu projektu.
D. One ……………. (być) tu jutro.
E. Czy (ty) ………… (zapomnieć) o kłótni z przyjaciółką?

Zadanie 3
Proszę ułożyć zdania.

Przykład
ona być chora – nie pracować
Jeśli ona będzie chora, nie będzie pracowała.

A. on mieć pieniądze – pojechać do Paryża
B. oni przyjechać do Krakowa – zwiedzać zabytki
C. ja (fem.) przeczytać książkę – oddać ją do biblioteki
D. ja(masc.) mieć psa – chodzić z nim na spacer
E. my (nonmasc. pers.) przygotować projekt – zrobić prezentację

Zadanie 4
Przeczytaj poniższy tekst, a następnie zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub F- jeśli fałszywe.

Piłka nożna pasjonuje prawie wszystkich i prawie wszędzie. Popularnością swoją pobiła w sposób niekwestionowany inne dyscypliny sportowe. Co więcej, stała się ważnym zjawiskiem socjologicznym naszych czasów, o aspektach wykraczających daleko poza elementy czysto sportowej walki na boisku. Mecze piłkarskie gromadzą tłumy na stadionach i przyciągają niezliczone rzesze kibiców do odbiorników telewizyjnych. Udane zagrania wywołują radość i entuzjazm jednych, ale także niezadowolenie i złość innych.

A. Udane zagrania piłkarzy nie u wszystkich kibiców budzą entuzjazm. P/F
B. Piłka nożna to wyłącznie zjawisko sportowe. P/F
C. Mecze piłkarskie gromadzą tylko kibiców na stadionach piłkarskich. P/F
D. Piłką nożną pasjonuje się niewiele osób. P/F
E. Rzesza kibiców to inaczej tłum kibiców. P/F

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
A. Jutro przyjdą do mnie koleżanki.
B. Rano wstanie wcześnie.
C. Na śniadanie wypije herbatę.
D. Marysia i Zosia spędzą w Poznaniu dwa dni.
E. Monika wróci do domu w niedzielę.

Zadanie 2
A. (My) pojedziemy nad morze.
B. Kamil zje obiad w restauracji.
C. (Ja) pomogę Joli w przygotowaniu projektu.
D. One będą tu jutro.
E. Czy (ty) zapomnisz o kłótni z przyjaciółką?

Zadanie 3
A. Jeśli on będzie miał pieniądze, pojedzie do Paryża.
B. Jeśli oni przyjadą do Krakowa, zwiedzą zabytki.
C. Jeśli przeczytam książkę, oddam ją do biblioteki.
D. Jeśli będę miał psa, będę chodził z nim na spacer.
E. Jeśli przygotujemy projekt, zrobimy prezentację.

Zadanie 4
A. P.
B. F.
C. F.
D. F.
E. P.

Dla dzieci

Zadanie 1
W podanych wyrazach podkreśl litery.

O o
oko, obłok, obraz, ogród, ołówek, osioł, okno

P p
papuga, panda, Paweł, pączek, pieprz, pies, pisarz

R r
Renata, rower, robak, ręka, rolnik, róg, rudy

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
O o
oko, obłok, obraz, ogród, ołówek, osioł, okno

P p
papuga, panda, Paweł, pączek, pieprz, pies, pisarz

R r
Renata, rower, robak, ręka, rolnik, róg, rudy