Luty 2020
Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu maturalnego z języka polskiego
Wypowiedź ustna: Jak opisy przyrody mogą odzwierciedlać przeżycia wewnętrzne bohaterów? Odpowiedz, odwołując się do sonetu “Stepy akermańskie” Adama Mickiewicza oraz innych tekstów kultury.
Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu,
Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi,
Śród fali łąk szumiących, śród kwiatów powodzi,
Omijam koralowe ostrowy burzanu.
Już mrok zapada, nigdzie drogi ni kurhanu;
Patrzę w niebo, gwiazd szukam, przewodniczek łodzi;
Tam z dala błyszczy obłok – tam jutrzenka wschodzi;
To błyszczy Dniestr, to weszła lampa Akermanu.
Stójmy! – jak cicho! – słyszę ciągnące żurawie,
Których by nie dościgły źrenice sokoła;
Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie,
Kędy wąż śliską piersią dotyka się zioła.
W takiej ciszy – tak ucho natężam ciekawie,
Że słyszałbym głos z Litwy. – Jedźmy, nikt nie woła.
PYTANIE 1
Postaw tezę interpretacyjną.
ODPOWIEDŹ: Motyw przyrody bardzo często był wykorzystywany przez artystów. Sięgali po niego zarówno poeci jak i malarze. Chcieli pokazać, że natura może nie tylko stanowić tło dla wydarzeń, ale również dzięki niej można patrzeć na świat oczyma duszy.
………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 2
Określ osobę mówiącą w wierszu.
ODPOWIEDŹ: Podmiot liryczny wypowiada się w 1 osobie lp., o czym mogą świadczyć czasowniki, przykładowo: wpłynąłem, omijam, patrzę.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 3
Określ adresata wiersza.
ODPOWIEDŹ: Utwór jest rodzajem pamiętnika, zapisu przeżyć i doświadczeń duchowych podmiotu lirycznego.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 4
Opisz sytuację liryczną.
ODPOWIEDŹ: Utwór rozpoczyna się opisem stepu w ciągu dnia. Jest to ogromna przestrzeń porównana do oceanu. Obszar porośnięty bujną roślinnością. Następnie widać step po zapadnięciu zmroku, rozświetlony jedynie błyszczącymi na niebie gwiazdami. Step pogrążony jest w ciszy, w której słychać nawet najmniejsze dźwięki – szelest traw, szmer lecących żurawi.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
PYTANIE 5
Jaka jest kompozycja utworu?
ODPOWIEDŹ: Wiersz jest sonetem. Składa się z czterech zwrotek: dwóch czterowersowych i dwóch trzywersowych. W utworze można wyróżnić dwie części: opisową (dwie pierwsze zwrotki) i refleksyjną (dwie ostatnie zwrotki). Wiersz cechuje się rytmicznością oraz bogactwem środków stylistycznych, przykładowo: epitety, porównania, przenośnie, wyrazy dźwiękonaśladowcze.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
PYTANIE 6
Co jest tematem utworu?
ODPOWIEDŹ: Piękno i egzotyka przyrody budzą tęsknotę podmiotu lirycznego za ojczyzną, do której nie może powrócić. Podróżnego ogarnia poczucie dojmującego smutku i pustki.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
Pytanie 7
Wskaż nawiązania literackie.
ODPOWIEDŹ:
A. Jan Kasprowicz “Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach” – tatrzańska przyroda stała się pretekstem do wyrażenia przeżyć człowieka. Poeta posłużył się w tym celu symbolami. Próchniejąca limba oznacza śmierć, przemijanie; róża – życie, ale jej gest przytulenia się do zimnej skalnej ściany oznacza szukanie schronienia przed tym, co spotkało limbę.
B. Caspar David Friedrich “Krzyż w górach” – na płótnie został przedstawiony kończący się dzień i samotny krzyż stojący na skalistej górze. Symbolizuje on niewzruszoną wiarę, zaś jodły otaczające krzyż – nadzieję.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 8
Jaki jest wniosek.
ODPOWIEDŹ: Poprzez odwołania do przyrody można przekazać prawdę o życiu człowieka, wewnętrznych rozterkach i jego miejscu w świecie.