MIKROLEARNING, czyli krótko, prosto, ciekawie, na temat –“PIGUŁKI WIEDZY” na @dobrapolnistka QUIZY – na @quizy_z_polskiego

Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu maturalnego z języka polskiego

Literatura: Adam Mickiewicz „Ballady i romanse” – wybrane utwory

Adam Mickiewicz
„Romantyczność” (fragmenty)

Słuchaj dzieweczko!
— Ona nie słucha. —
To dzień biały! to miasteczko!
Przy tobie nie ma żywego ducha,
Co tam wkoło siebie chwytasz?
Kogo wołasz, z kim się witasz?
— Ona nie słucha. —

To jak martwa opoka
Nie zwróci w stronę oka,
To strzela wkoło oczyma,
To się łzami zaleje,
Coś niby chwyta, coś niby trzyma,
Rozpłacze się i zaśmieje.

— „Tyżeś to w nocy? to ty Jasieńku!
Ach! i po śmierci kocha!
[…]
Ach, jak tam zimno musi być w grobie!
Umarłeś, tak, dwa lata!
Weź mię, ja umrę przy tobie,
Nie lubię świata.

Źle mnie w złych ludzi tłumie:
Płaczę, a oni szydzą;
Mówię, nikt nie rozumie:
Widzę, oni nie widzą!
[…]
„Mówcie pacierze! — krzyczy prostota —
Tu jego dusza być musi.
Jasio być musi przy swej Karusi,
On ją kochał za żywota!”

I ja to słyszę, i ja tak wierzę,
Płaczę i mówię pacierze.
— „Słuchaj dzieweczko!” — krzyknie śród zgiełku
Starzec, i na lud zawoła:
„Ufajcie memu oku i szkiełku,
Nic tu nie widzę dokoła.
[…]
„Dziewczyna czuje, — odpowiadam skromnie —
A gawiedź wierzy głęboko:
Czucie i wiara silniej mówi do mnie,
Niż mędrca szkiełko i oko.

Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,
Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce;
Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!
Miej serce i patrzaj w serce!”

Adam Mickiewicz
„Świtezianka” (fragmenty)

Jakiż to chłopiec piękny i młody?
Jaka to obok dziewica?
Brzegami sinej Świtezi wody
Idą przy świetle księżyca.

Ona mu z kosza daje maliny,
A on jej kwiatki do wianka;
Pewnie kochankiem jest tej dziewczyny,
Pewnie to jego kochanka.

Każdą noc prawie, o jednej porze,
Pod tym się widzą modrzewiem.
Młody jest strzelcem w tutejszym borze;
Kto jest dziewczyna? ja nie wiem.
[…]
— „Powiedz mi piękna, luba dziewczyno,
Na co nam te tajemnice —
[…]
Zostań się lepiej z tym, kto cię kocha,
Zostań się, o luba, ze mną!
[…]
— „Stój, stój, odpowie, hardy młokosie,
Pomnę, co ojciec rzekł stary;
Słowicze wdzięki w mężczyzny głosie,
A w sercu lisie zamiary.
[…]
Chłopiec przyklęknął, chwycił w dłoń piasku,
Piekielne wzywał potęgi,
Klął się przy świętym księżyca blasku…
Lecz czy dochowa przysięgi?

„Dochowaj, strzelcze, to moja rada:
Bo kto przysięgę naruszy,
Ach, biada jemu, za życia biada!
I biada jego złej duszy!” —
[…]
Sam został, dziką powraca drogą,
Ziemia uchyla się grząska.
Cisza wokoło, tylko pod nogą
Zwiędła szeleszcze gałązka.

Idzie nad wodą, błędny krok niesie,
Błędnemi strzela oczyma:
Wtem wiatr zaszumiał po gęstym lesie,
Woda się burzy i wzdyma.

Burzy się, wzdyma, pękają tonie,
O niesłychane zjawiska!
Ponad srebrzyste Świtezi błonie
Dziewicza piękność wytryska.
[…]
— „Chłopcze mój piękny, chłopcze mój młody,
Zanuci czule dziewica —
Po co wokoło Świtezi wody
Błądzisz przy świetle księżyca?

Po co żałujesz dzikiej wietrznicy,
Która cię zwabia w te knieje,
Zawraca głowę, rzuca w tęsknicy,
I może jeszcze się śmieje?

Daj się namówić czułym wyrazem:
Porzuć wzdychania i żale,
Do mnie tu, do mnie, tu będziem razem
Po wodnym pląsać krysztale.
[…]
Podbiega strzelec… i staje w biegu…
I chciałby skoczyć i nie chce;
Wtem modra fala, prysnąwszy z brzegu,
Z lekka mu w stopy załechce.
[…]
Zapomniał strzelec o swej dziewczynie,
Przysięgą pogardził świętą,
Na zgubę oślep bieży w głębinie,
Nową zwabiony ponętą.
[…]
Wtem wietrzyk świsnął, obłoczek pryska,
Co ją w łudzącym krył blasku…
Poznaje strzelec dziewczynę z bliska…
Ach, to dziewczyna spod lasku!

— „A gdzie przysięga? gdzie moja rada?
Wszak kto przysięgę naruszy,
Ach, biada jemu, za życia biada!
I biada jego złej duszy!

Nie tobie igrać przez srebrne tonie,
Lub nurkiem pluskać w głąb jasną,
Surowa ziemia ciało pochłonie,
Oczy twe żwirem zagasną.

A dusza przy tem świadomem drzewie
Niech lat doczeka tysiąca,
Wiecznie piekielne cierpiąc zarzewie
Nie ma czem zgasić gorąca”. —
[…]

Zadanie 1
Uzupełnij zdania, wybierając odpowiedzi spośród A lub B oraz C lub D.

„Ballady i romanse” Adama Mickiewicza zostały wydane w roku A/B. Tę datę uznaje się za początek polskiego C/D.

A. 1820.
B. 1822.
C. sentymentalizmu.
D. romantyzmu.

Zadanie 2
Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że miłość, o której mowa w powyższym fragmencie ballady „Romantyczność”, ma charakter romantyczny? Uzasadnij swoje stanowisko.

A. Zajęcie stanowiska
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
B. Uzasadnienie
……………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 3
Dokończ zdanie. Wybierz poprawną odpowiedź spośród podanych.

Bohaterem, którego miłość sięgnęła poza grób, był

A. Odyseusz.
B. Orfeusz.
C. Achilles.

Zadanie 4
Odwołując się do powyższego fragmentu ballady „Romantyczność”, rozstrzygnij, czy Karusia jest bohaterką romantyczną. Uzasadnij swoje stanowisko.

A. Rozstrzygnięcie
………………………………………………………………………………………………………………………………..
B. Uzasadnienie
…………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 5
Dokończ zdanie. Wybierz poprawną odpowiedź spośród A-B i jej uzasadnienie spośród 1-3.

Bohaterem reprezentującym poglądy oświeceniowe był

A. narrator
B. Starzec
1.stawia „czucie i wiarę” ponad rozum.
2. preferuje naturę, ucieka od cywilizacji, łatwo się wzrusza.
3. uważa, że świat można poznać jedynie za pomocą rozumu i zmysłów.

Zadanie 6
Odwołując się do fragmentu ballady „Świtezianka”, wyjaśnij, na czym polegały wina i kara strzelca.

A. Wina
………………………………………………………………………………………………………………………………….
B. Kara
…………………………………………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 7
Dokończ zdanie. Wybierz poprawną odpowiedź spośród podanych.

Przestroga i nauka moralna jest głównym tematem utworu

A. ”Reduta Ordona”.
B. II część „Dziadów”.
C. „Stepy akermańskie”.

Zadanie 8
Odwołując się do fragmentu ballady „Świtezianka”, wyjaśnij, jaką rolę odgrywa przyroda.

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 9
Ballada jako gatunek to utwór synkretyczny. Na podstawie przytoczonego fragmentu utworu „Świtezianka” podaj konkretne cechy tego gatunku.

A. Cechy epiki
…………………………………………………………………………………………………………………………………
B. Cechy liryki
………………………………………………………………………………………………………………………………..
C. Cechy dramatu
…………………………………………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 10
Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

A.W balladach przenikają się świat realny i fantastyczny.
B. W balladach znalazła odzwierciedlenie ludowa moralność.
C. W balladach natura została uznana za główną siłę działającą w świecie.

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
B D

Zadanie 2
A. Zajęcie stanowiska: Tak, zgadzam się ze stwierdzeniem, że miłość ma charakter romantyczny.
B. Uzasadnienie: Karusia nadal kocha swojego Jasieńka, chociaż ten od dwóch lat nie żyje. Jej uczucie było i jest tak silne, że dziewczyna odczuwa fizyczną obecność zmarłego. Widzi jego postać, słyszy jego głos. Jest to miłość silniejsza niż śmierć.

Zadanie 3
B

Zadanie 4
A. Rozstrzygnięcie: Tak, Karusia jest bohaterką romantyczną.
B. Uzasadnienie: Karusia widzi i czuje więcej niż otoczenie, jest wyobcowana ze społeczeństwa, nie rozumiana, wierzy w świat duchowy.

Zadanie 5
B 3

Zadanie 6
A. Wina: Strzelec łamie przysięgę daną ukochanej.
B. Kara: Ciało strzelca pochłania ziemia, a jego dusza błąka się pod modrzewiem, pod którym spotykali się zakochani.

Zadanie 7
B

Zadanie 8
Przyroda tworzy tło dla dramatycznych wydarzeń, oddaje gwałtowne przeżycia bohaterów, buduje nastrój grozy i niesamowitości oraz ma moc karzącą.

Zadanie 9
A. Cechy epiki: o wydarzeniach opowiada narrator; strzelec i Świtezianka to bohaterowie biorący udział w wydarzeniach; czas nie jest dokładnie określony, ale pora dnia to noc; miejsce – nad brzegami jezior Świteź i w lesie wokół jeziora.
B. Cechy liryki: utwór napisany wierszem, podzielony na zwrotki, ma rymy, środki stylistyczne.
C. Cechy dramatu: obecność dialogów, tragicznie zakończone losy strzelca.

Zadanie 10
A. P
B. P
C. P

PODZIEL SIĘ: Tweet