MIKROLEARNING, czyli krótko, prosto, ciekawie, na temat –“PIGUŁKI WIEDZY” na @dobrapolnistka QUIZY – na @quizy_z_polskiego

Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu z języka polskiego po ósmej klasie

Praca z tekstem literackim: Artur Conan Doyle „Pies Baskerville’ów” (fragment)

Artur Conan Doyle
„Pies Baskerville’ów” (fragment)

Sir Henry położył kopertę na stole. Adres, napisany niewprawną ręką, brzmiał: „Sir Henry
Baskerville, hotel Northumberland”.
– Hm! – mruczał Sherlock Holmes. – Zdaje mi się, że ktoś bardzo interesuje się pańską
osobą.
Holmes wyjął z koperty pół arkusza papieru złożonego we czworo. Rozłożył papier na stole,
na środku znajdowało się tylko jedno zdanie ułożone z naklejonych powycinanych słów: „Jeśli cenisz swoje życie, trzymaj się z dala od moczarów1”. Tylko jeden wyraz: „moczarów”
napisany był atramentem.
– Może mi pan wyjaśni, panie Holmes – zapytał sir Henry Baskerville – co to wszystko znaczy i kto może się mną tak żywo interesować?
– Jeżeli pan pozwoli, zajmiemy się teraz tym ciekawym dokumentem. Został on niewątpliwie zredagowany i wysłany wczoraj wieczorem. Czy masz, Watsonie, wczorajszego „Timesa”2?
– Leży na stole.
– Jest tu świetny artykuł o wolnym handlu – rzekł. – Pozwólcie, że wam przeczytam urywek:
„Na podstawie wiadomości krążących obecnie możesz sobie wyobrazić, że twoje
przedsiębiorstwo handlowe czy też przemysłowe zyska na wprowadzeniu ceł ochronnych.
Jednak trzymaj się z dala od takich poglądów, jeśli cenisz ogólny dobrobyt kraju, a tym samym i swoje spokojne życie”. – Jakie jest twoje zdanie o tym artykule, Watsonie? – zawołał wesoło Holmes.
Sir Henry utkwił we mnie wzrok pełen zdumienia.
– Nie znam się na cłach i temu podobnych rzeczach – rzekł sir Henry. – Ale wydaje mi się,
że odbiegliśmy nieco od tematu.
– Przeciwnie, sir Henry, nie odbiegliśmy ani trochę. Watson zna lepiej od pana moje metody,
ale obawiam się, że nawet on nie zrozumiał, o co mi chodzi w przytoczonym fragmencie.
– Przyznaję – odparłem – nie widzę żadnego związku.
– A jednak, mój drogi, istnieje bardzo ścisły związek: „trzymaj się”, „z dala od”, „jeśli
cenisz”, „swoje”, „życie”.
– Do licha! Ma pan rację! – zawołał sir Henry.
– Doprawdy panie Holmes, to mi się nie mieści w głowie – rzekł doktor Mortimer,
spoglądając ze zdumieniem na mojego przyjaciela. – Domyślić się, że zdanie wycięto z gazety, nietrudno, ale wiedzieć, z jakiej gazety, a nawet z jakiego artykułu, to jest godne podziwu!
Jakim sposobem pan to odgadł?
– Znajomość czcionek drukarskich jest jedną z podstawowych umiejętności specjalisty
od spraw kryminalnych.
– Ale niech mi pan wytłumaczy, dlaczego słowo „moczarów” jest napisane atramentem?
– Dlatego, że tego słowa nie ma w artykule. Inne spotkać można w każdej gazecie, ale wyraz
„moczarów” trudno znaleźć. – Nasuwa mi się parę wskazówek, choć autor zadał sobie dużo
trudu, aby zatrzeć wszelkie ślady. Na przykład adres napisany jest koślawymi literami,
a przecież wiemy, że „Timesa” czytają tylko ludzie wykształceni. Z tego można wywnioskować, że list układał człowiek wykształcony, który pragnął uchodzić za prostaka.
Poza tym wyrazy nie zostały równo naklejone. Może to świadczyć o niedbalstwie
lub pośpiechu. Czyżby autor obawiał się, że ktoś mu przeszkodzi?
– Wchodzimy teraz w dziedzinę domysłów – odezwał się doktor Mortimer.
– Powiedzmy raczej: w dziedzinę rozważań nad wyborem najbardziej prawdopodobnej
hipotezy. Jest to naukowe wykorzystanie wyobraźni, przy czym mamy zawsze jakiś fakt, na którym możemy opierać nasze domysły. Zdaje się, że wysnuliśmy z tego listu wszelkie
możliwe wnioski.

1 Moczary – podmokłe, bagniste tereny.
2 „The Times” – popularny brytyjski dziennik społeczno-polityczny

Zadanie 1
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

O wydarzeniach opowiada A/B, utwór należy do C/D.

A. podmiot liryczny.
B. narrator.
C. epiki.
D. liryki.

Zadanie 2
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Relacje między Sherlockiem Holmesem a Watsonem oparte są na

A. powierzchownej znajomości.
B. ciągłej rywalizacji.
C. bliskiej znajomości.

Zadanie 3
‘Znajomość czcionek drukarskich jest jedną z podstawowych umiejętności specjalisty
od spraw kryminalnych.’

Powyższa wypowiedź wskazuje, że Sherlock Holmes

A. jest kompetentny.
B. w młodości pracował w drukarni.
C. jest właścicielem wydawnictwa.

Zadanie 4
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

A. Sposób sporządzenia listu pozwolił Holmesowi sformułować hipotezę dotyczącą autora anonimu.
B. Anonim w całości składał się ze słów wyciętych z „Timesa”.

Zadanie 5
Na jakiej podstawie Holmes stwierdził, że autor listu jest człowiekiem wykształconym?
…………………………………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 6
W jaki sposób autor listu chciał zatrzeć ślady?
…………………………………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 7
Spośród podanych pytań wskaż to, na które nie można znaleźć odpowiedzi w przytoczonym fragmencie utworu.

A. Z jakiej gazety wycięto słowa?
B. Jak nazywała się osoba, która napisała list?
C. Kto był przyjacielem Watsona?

Zadanie 8
Z końcowej wypowiedzi Sherlocka Holmesa wynika, że bardzo ważną cechą detektywa jest
A/B. By móc rozwiązać zagadkę, niezbędny jest mu C/D, który pozwala na sformułowanie
przypuszczenia.

A. wyobraźnia.
B. odwaga.
C. niezbity dowód.
D. punkt zaczepienia.

Zadanie 9
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Aby zachować sens wypowiedzenia ‘Co to wszystko znaczy i kto może się mną tak żywo
interesować?’, wyraz ‘żywo’ to A/B i można zastąpić słowem C/D

A. przymiotnik.
B. przysłówek.
C. szybko.
D. bardzo.

Zadanie 10
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Na podstawie tekstu można stwierdzić, że nieodłącznym elementem powieści
detektywistycznej jest

A. komizm.
B. zagadka.
C. zdrada.

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
B C

Zadanie 2
C

Zadanie 3
A

Zadanie 4
A. P
B. F

Zadanie 5
Holmes stwierdził, że autor listu jest człowiekiem wykształconym, ponieważ powycinał wyrazy z „Timesa”, a tę gazetę czytają ludzie wykształceni.

Zadanie 6
Autor listu chciał zatrzeć ślady, pisząc koślawymi literami adres na kopercie.

Zadanie 7
B

Zadanie 8
A D

Zadanie 9
B D

Zadanie 10
B

PODZIEL SIĘ: Tweet