Liceum/technikum – sierpień
GRUDZIEŃ 2024
Trening przed klasówką

Sierpień 2018

Literatura: wzorce osobowe – wybrane przykłady

Zadanie 1
Do podanych definicji wzorców osobowych dopisz ich nazwy.

A. szlachetny, odważny obrońca ojczyzny, nie kierował się motywami osobistymi, tylko dobrem kraju, nie zależało mu na sławie, nie bał się śmierci za ojczyznę.
B. odważny, zawsze gotów do walki w imię Boga, władcy i ojczyzny.
C. człowiek rozsądny, zapobiegliwy, zaradny, dobry gospodarz, sąsiad, troszczy się o rodzinę, szlachetny pan dla poddanych chłopów.
D. szlachcic polski z jego zaletami (odwaga, zaradność) i wadami (niezdyscyplinowanie, nieposzanowanie prawa).
E. przywiązany do ziemi, która jest wyznacznikiem jego pozycji.

Zadanie 2
Uzupełnij tabelkę.

Wzór osobowy Bohater Tytuł utworu Autor Epoka
artysta Pan Młody
święty – asceta anonimowy
kupiec Bolesław Prus
poeta-wieszcz Konrad

Zadanie 3
Wskaż podobieństwo łączące poniższe postacie.

A. Niobe i Demeter –
B. Bolesław Chrobry i Władysław Jagiełło –
C. Werter i Gustaw –
D. Julian Ochocki i Ignacy Rzecki –
E. Stanisława Bozowska i Tomasz Judym –

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
A. patriota.
B. rycerz.
C. ziemianin.
D. sarmata.
D. chłop-gospodarz.

Zadanie 2

Wzór osobowy Bohater Tytuł utworu Autor Epoka
artysta Pan Młody “Wesele” Stanisław Wyspiański Młoda Polska
święty – asceta św. Aleksy “Legenda o świętym Aleksym” anonimowy średniowiecze
kupiec Stanisław Wokulski “Lalka” Bolesław Prus pozytywizm
poeta-wieszcz Konrad III część “Dziadów” Adam Mickiewicz romantyzm

Zadanie 3
A. Niobe i Demeter – matki rozpaczające po śmierci dzieci/dziecka.
B. Bolesław Chrobry i Władysław Jagiełło – średniowieczni władcy.
C. Werter i Gustaw – nieszczęśliwie zakochani i nie mogący poślubić swoich wybranek.
D. Julian Ochocki i Ignacy Rzecki – idealiści.
E. Stanisława Bozowska i Tomasz Judym – społecznicy.

Literatura: ogólnie o liryce

Zadanie 1
Na podstawie poniższych definicji rozpoznaj gatunek literacki.

A. pieśń lamentacyjna zbliżona do elegii, wyrażająca żal po czyjejś śmierci, przypominająca czyny i zasługi zmarłego, podkreślająca jego zalety.
B. utwór składający się z czternastu wersów, dwie pierwsze zwrotki mają charakter opisowy, a dwie końcowe – refleksyjny.
C. krótki, zwięzły utwór o treści żartobliwej lub poważnej, o zaskakującym, celnym zakończeniu – puencie.
D. utwór opiewający uroki życia wiejskiego, piękno krajobrazu, związki człowieka z naturą.
E. utwór napisany w podniosłym stylu, poświęcony wzniosłemu wydarzeniu, uroczystości, instytucji, idei.

Zadanie 2
Rozpoznaj odmianę liryki.

A. “Kiedy się starasz zapomnieć
pamięta
kiedy nie możesz zasnąć
czeka aż się obudzisz”.
B. “Żałość moja długo w noc oczu mi nie dała
Zamknąć i zemdlonego uspokoić ciała:”
C. “Widomie skryta w przeczystym bursztynie
Zda się, że w własnym miedzie pszczoła płynie”.

Zadanie 3
Podaj trzy przykłady podziału liryki ze względu na temat.

Zadanie 4
Przeczytaj poniższe wersy, a następnie wykonaj polecenia.

“Jemu sady obradzają,
Jemu pszczoły miód dawają:
Nań przychodzi owiec wełna
I zagroda jagniąt pełna”.

A. wskaż układ rymów.

B. podaj przykład rymów żeńskich.

C. podaj przykład rymów gramatycznych.

D. podaj przykład rymów niegramatycznych.

E. podaj przykład anafory.

Zadanie 5
Uzupełnij tabelkę.

Tytuł Gatunek Autor Epoka
“Hymn do miłości ojczyzny”
“Laura i Filon”
“Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach”
“Oda do młodości”
“Elegia o …[chłopcu polskim]”

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
A. tren.
B. sonet.
C. fraszka.
D. sielanka.
E. oda.

Zadanie 2
A. liryka zwrotu do adresata.
B. liryka bezpośrednia.
C. liryka pośrednia.

Zadanie 3
Przykłady: liryka religijna, patriotyczna, refleksyjna, filozoficzna, miłosna.

Zadanie 4
A. wskaż układ rymów.
aabb – rymy parzyste.

B. podaj przykład rymów żeńskich.
wełna-pełna

C. podaj przykład rymów gramatycznych.
obradzają – dawają

D. podaj przykład rymów niegramatycznych.
wełna – pełna

E. podaj przykład anafory.
dwukrotnie powtórzony wyraz ‘jemu’ na początku wersów

Zadanie 5

Tytuł Gatunek Autor Epoka
“Hymn do miłości ojczyzny” hymn Ignacy Krasicki oświecenie
“Laura i Filon” sielanka Franciszek Karpiński oświecenie
“Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach” sonet Jan Kasprowicz Młoda Polska
“Oda do młodości” oda Adam Mickiewicz romantyzm
“Elegia o …[chłopcu polskim]” elegia Krzysztof Kamil Baczyński wojna i okupacja