Grudzień 2020
Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu maturalnego z języka polskiego
Wypowiedź ustna: Człowiek wobec cierpienia innych. Omów zagadnienie na podstawie fragmentu “Dżumy” Alberta Camusa i wybranego tekstu literatury.
Doktor otworzył okno […]. Oto pewność: w codziennej pracy. […] Najważniejsze – to dobrze wykonywać swój zawód. […]
Tarrou patrzył na niego szarymi i spokojnymi oczami.
– Jednak uważa pan, jak Paneloux, że dżuma ma swoje dobre strony, że otwiera oczy, że zmusza do myślenia. […]
– Jak wszystkie choroby na świecie. Ale to, co odnosi się do wszelkiego zła na tym świecie, odnosi się również do dżumy. Pozwala urosnąć niektórym. Kiedy się jednak widzi biedę i cierpienie, jakie przynosi, trzeba być szaleńcem, ślepcem lub łajdakiem, żeby się na nią zgodzić. […]
– A więc – powiedział Tarrou. – Dlaczego okazuje pan tyle poświęcenia, skoro nie wierzy pan w Boga? […] Jest pan lekarzem dla idei?
– Mniej więcej – odparł doktor […]. Kiedy wybrałem ten zawód, był to wybór w pewien sposób abstrakcyjny […]. A potem zobaczyłem, jak się umiera. […] I zrozumiałem, że nie będę mógł się do tego przyzwyczaić. […]
– Kto pana tego wszystkiego nauczył, doktorze? […]
– Bieda. […] Sądzę, że nie mam upodobania do bohaterstwa i świętości. Obchodzi mnie, żeby być człowiekiem.
PYTANIE 1
Określ gatunek utworu.
ODPOWIEDŹ
“Dżuma” Alberta Camusa to powieść parabola. Przedstawione w niej postacie i zdarzenia służą do zilustrowania prawd o ludzkiej egzystencji.
……………………………………………………………………………………………………………………………..
PYTANIE 2
Określ czas powstania utworu.
ODPOWIEDŹ
Powieść została napisana w czasie II wojny światowej, a wydana w 1947 roku.
PYTANIE 3
Określ kontekst filozoficzny.
ODPOWIEDŹ
Albert Camus był jednym z przedstawicieli egzystencjalizmu. W kręgu zainteresowania tej filozofii znajdowały się indywidualne losy jednostki – wolnej i odpowiedzialnej, a podstawowymi pojęciami były: byt i istnienie. Człowiek pojawia się na świecie bez żadnego powodu i jego egzystencja nie jest niczym usprawiedliwiona. Istnieniu człowieka towarzyszą: niepewność, troska, lęk, trwoga przed śmiercią, poczucie absurdu życia. Człowiek jest skazany na samotność. Może sam siebie stworzyć według własnej woli, ale może się też sam zniszczyć.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
PYTANIE 4
Sformułuj tezę interpretacyjną.
ODPOWIEDŹ
Przykładowa teza: Człowiek wobec cierpienia innych powinien przyjąć postawę aktywną, czyli poświęcić potrzebującym swój czas, siły oraz umiejętności wynikające z wykonywanego zawodu.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 5
Określ bohatera fragmentu.
ODPOWIEDŹ
Bohaterem jest doktor Bernard Rieux. Uważa, że niezależnie od okoliczności trzeba wykonywać swoje obowiązki. Nie może pogodzić się z cierpieniem i śmiercią ludzi. Wierzy w ideę walki ze złem i się w nią angażuje. Przekonany jest, że to człowiek musi się troszczyć o świat. Twierdzi, że w życiu “trzeba być człowiekiem”. Nie uważa się ani za bohatera, ani za świętego, lecz za lekarza, który jak najlepiej powinien wykonywać swój zawód.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 6
Wskaż inny tekst literatury.
A. W powieści Stefana Żeromskiego “Ludzie bezdomni” głównym bohaterem jest Tomasz Judym. Jako lekarz czuje się odpowiedzialny za los cierpiących i umierających. Swój zawód traktuje jako misję, którą ma do spełnienia. Uważa, ze jego działanie wymaga całkowitego poświęcenia się i wyrzeczenia się życia prywatnego. Wyznaje zasadę, że nie można budować własnego szczęścia, gdy wokół jest tyle cierpienia.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
PYTANIE 7
Jaki jest wniosek?
ODPOWIEDŹ
Zawsze należy podjąć walkę z cierpieniem dotykającym ludzi. Nie można przechodzić obojętnie wobec ludzkich nieszczęść.