Styczeń 2021
Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu maturalnego z języka polskiego
Wypowiedź ustna: Jakie mogą być postawy ludzi wobec prześladowania? Omów zagadnienie na podstawie fragmentu III części “Dziadów ” Adama Mickiewicza i wybranego tekstu kultury
Ks. LWOWICZ
I skądże się tu wziąłeś, Żegoto kochany?
Kiedy?
ŻEGOTA
Dziś mnie porwali z domu, ze stodoły.
[…]
Nie należałem dotąd do żadnego spisku.
Sądzę, że rząd to śledztwo wynalazł dla zysku,
Że się więźniowie nasi porządnie opłacą
I powrócą do domu.
[…]
TOMASZ
Bronić się daremnie –
I śledztwo, i sąd cały toczy się tajemnie;
Nikomu nie powiedzą, za co oskarżony,
Ten, co nas skarży, naszej ma słuchać obrony!
On gwałtem chce nas karać – nie unikniem kary.
Został nam jeszcze środek smutny – lecz jedyny:
Kilku z nas poświęcimy wrogom na ofiary,
I ci na siebie muszą przyjąć wszystkie winy.
Ja stałem na waszego towarzystwa czele,
Mam obowiązek cierpieć za was, przyjaciele;
Dodajcie mi wybranych jeszcze kilku braci,
Z takich, co są sieroty, starsi, nieżonaci,
Których zguba niewiele serc w Litwie zakrwawi,
A młodszych, potrzebniejszych, z rąk wroga wybawi.
[…]
Ks. LWOWICZ
Bracia, kto wie, ów więzień może jeszcze żyje;
Pan Bóg sam wie tylko i kiedyś odkryje.
Ja, jak ksiądz, pomodlę się […]
ADOLF
Zmówże i po Ksawerym pacierz, jeśli wola;
Wiesz, że on, nim go wzięli, w łeb sobie wystrzelił.
FREJEND
Łebski! – To z nami uczty wesołe on dzielił,
Jak przyszło dzielić biedę, on w nogi ze świata.
[…]
FELIKS
[…] Chociaż serce pęka,
Feliks będzie wesoły i będzie piosenka.
(śpiewa)
[…]
W minach kruszec kując młotem,
Pomyślę: ta mina szara
Tu żelazo. – Z niego potem
Zrobi ktoś topór na cara
[…]
PYTANIE 1
Sformułuj tezę interpretacyjną.
ODPOWIEDŹ
Po przeanalizowaniu powyższego fragmentu stwierdzam, że postawy ludzi wobec prześladowania, z jakim się spotykają, mogą być różne.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 2
Jak zbudowany jest utwór?
ODPOWIEDŹ
Jest to dramat. Utwór zbudowany jest z dialogów.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
PYTANIE 3
Określ czas akcji.
ODPOWIEDŹ
Wydarzenia rozgrywają się o północy, w wigilię Bożego Narodzenia 1823 roku.
PYTANIE 4
Określ miejsce wydarzeń.
ODPOWIEDŹ
Wydarzenia rozgrywają się w Wilnie, w celi klasztoru bazylianów zamienionego na więzienie.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 5
Określ znaczenie sceny w kontekście całego utworu.
ODPOWIEDŹ
Bohaterami tej sceny są polscy patrioci, skazani za swoją działalność na więzienie. To działacze Towarzystwa Filomatów i Towarzystwa Filaretów.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
PYTANIE 6
Przedstaw sytuację opisaną w tym fragmencie.
ODPOWIEDŹ
Głównym tematem, wokół którego toczy się rozmowa bohaterów jest sytuacja, w jakiej się znaleźli. Żegota wspomina, że chociaż nie brał udziału w żadnym spisku, to znalazł się w więzieniu. Jednocześnie ma nadzieję na rychłe opuszczenie tego miejsca. Tomasz proponuje, aby ci, którzy nie mają rodzin, są starsi wiekiem wzięli na siebie winę i w ten sposób umożliwili innym odzyskanie wolności. On sam tak właśnie zamierza postąpić. Ksiądz Lwowicz to człowiek o głębokiej wierze. Ważną rolę w jego życiu odgrywa modlitwa, którą chce ofiarować także za innych. Z kolei Frejend jest człowiekiem wesołym, towarzyskim i swoimi żartami chce rozweselić przyjaciół. Dla Feliksa siłą jest pieśń, w której wyraża swój gniew przeciw carowi.
Tym opowieściom towarzyszą rozmaite emocje.
PYTANIE 7
Wskaż inny tekst kultury.
ODPOWIEDŹ
A. W filmie “Zamach” w reżyserii Jerzego Passendorfera ukazana została sytuacja w okupowanej Warszawie. Jest rok 1944. W mieście trwają łapanki i egzekucje wykonywane na mieszkańcach. Dowództwo AK wydaje rozkaz usunięcia Franka Kutschery, który był Dowódcą SS i Policji na dystrykt warszawski. Grupa konspiratorów pod dowództwem “Czarnego” przygotowuje plan zamachu. Zdają oni sobie sprawę z ogromnego niebezpieczeństwa, ale są gotowi podjąć to ryzyko. Cel został osiągnięty, jednak młodzi spiskowcy ponoszą duże straty.
PYTANIE 8
Jaki jest wniosek?
ODPOWIEDŹ
Ludzie nie zgadzają się z prześladowaniem. Zawsze będą podejmować takie działania, aby odzyskać wolność. W tym celu są gotowi narażać nie tylko swoje zdrowie, ale i życie.