Styczeń 2025
Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu maturalnego z języka polskiego
Przykładowy test historycznoliteracki: „Bogurodzica”
Bogurodzica, dziewica, Bogiem sławiena Maryja!
Twego syna, Gospodzina, matko zwolena Maryja,
Zyszczy nam, spuści nam.
Kiryjelejzon.
Twego dziela krzciciela, Bożyce,
Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze.
Słysz modlitwę, jąż nosimy,
A dać raczy, jegoż prosimy,
A na świecie zbożny pobyt,
Po żywocie rajski przebyt.
Kiryjelejzon.
Zadanie 1
Na czym polegała anonimowość utworów średniowiecznych?
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2
Przedstaw motyw Deesis występujący w wierszu?
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 3
Jakie konkretne prośby kierują ludzie do Boga?
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4
Do poglądów którego z filozofów jest nawiązanie w „Bogurodzicy”? Uzasadnij swoje stanowisko.
Nawiązanie:
………………………………………………………………………………………………..
Uzasadnienie:
………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 5
Rozstrzygnij, czy wiersz świadczy o uniwersalizmie średniowiecza? Uzasadnij swoje stanowisko.
Rozstrzygnięcie:
………………………………………………………………………………………………….
Uzasadnienie:
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6
W jaki sposób w wierszu zostało zrealizowane pojęcie teocentryzmu?
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 7
W jaki sposób został ukazany obraz Maryi?
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8
Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
A. ”Bogurodzica” to wiersz intanacyjno-zdaniowy.
B. Jest to wiersz asylabiczny.
Zadanie 9
Do podanych przykładów archaizmów dopisz ich nazwy.
A. Bogurodzica, dziewica, Maryja
…………………………………………….
B. Gospodzin – Pan
………………………………………
C. Twego dziela Krzciciela
………………………………………
D. sławiena – sławiona
………………………………………
Zadanie 10
Dokończ zdanie. Wskaż poprawną odpowiedź.
Wiersz pełnił rolę
A. carmen patrium.
B. pieśni historiograficznej.
C. utworu hagiograficznego.
ODPOWIEDZI DO ZADAŃ
Zadanie 1
Anonimowość utworów średniowiecznych polegała na tym, że twórcy nie podpisywali dzieł, chcąc w ten sposób podkreślić, że nie piszą dla swojej sławy, ale na chwałę Boga.
Zadanie 2
Motyw Deesis to kompozycja ikonogrficzna, która przedstawia trzy postacie – w centralnym miejscu Chrystusa, a po bokach – Matkę Boską i Jana Chrzciciela w pozach modlitewnych, pełniących rolę pośredników między ludźmi a Zbawicielem.
Zadanie 3
Konkretne prośby: wysłuchanie modlitwy, dostatek w życiu doczesnym, przebywanie w niebie po śmierci.
Zadanie 4
Nawiązanie: Filozofia św. Tomasza.
Uzasadnienie: Św. Tomasz wskazywał, że człowiek jako byt niższy nie może bezpośrednio zwracać się do Boga – hierarchia, ale potrzebuje pośredników – Maryi i Jana Chrzciciela.
Zadanie 5
Rozstrzygnięcie: Tak, wiersz świadczy o uniwersalizmie średniowiecza.
Uzasadnienie: Uniwersalizm polegał na tym, że sztuka (ikonografia), literatura, filozofia podejmowały te same problemy.
Zadanie 6
Bóg – w tym przypadku uosobiony przez jego Syna – znajduje się w centrum świata i zainteresowań człowieka, toteż jemu należy podporządkować wszystkie sprawy, myśli, działania.
Zadanie 7
Maryja została ukazana w całym majestacie. Jest przez Boga wybrana. To do niej zwracają się ludzie z prośbami o pośrednictwo i wstawiennictwo u Syna.
Zadanie 8
A. P
B. P
Zadanie 9
A. archaizm fleksyjny.
B. archaizm leksykalny.
C. archaizm składniowy.
D. archaizm fonetyczny.
Zadanie 10
A