MIKROLEARNING, czyli krótko, prosto, ciekawie, na temat –“PIGUŁKI WIEDZY” na @dobrapolnistka QUIZY – na @quizy_z_polskiego
Czerwiec 2025
Zadania i ćwiczenia ułatwiające przygotowanie się do egzaminu maturalnego z języka polskiego
Literatura: Stefan Żeromski „Przedwiośnie” (fragmenty)
Fragment 1
Śniegi już stajały i pierwsza trawka, szczyk rzadki, bladozielony, rozpościerać się poczynała nad bystrą wodą. Po tej ledwie widocznej runi tańczyli na bosaka chłopcy-nędzarze, przygrywając sobie na ustnej harmonijce. Bose ich stopy migały nad błotem, które już zdołały ubić na dogodne do tańca klepisko. Przedwiośnie zdmuchnęło już z dachów bud najbliższych lód i śnieg – ogrzało już naturalnym powiewem południa wnętrza, które długa i ciężka zima, wróg biedaków, przejmowała śmiercionośnym tchnieniem. Pourywane rynny, dziurawe dachy, spleśniałe ściany, kryła już ta nieśmiertelna artystka, wiosenka nadchodząca, pozłotą i posrebrzeniem, zielenią i spłowiałością, barwami swymi, które rozpościerała nad światem.
Fragment 2
Cezary, nie czekając na domowników, zabrał się do „kawuńci”, kożuszków, „śmietaneczki”, chleba, który płatał po żołniersku, do rogalików, które chrustał od jednego zamachu – do ciastek, miodu, konfitur. Maciejunio przewijał się kiedy niekiedy obok stołu i pochwalał oczyma, uśmiechem albo ruchem niepostrzeżonym zabiegi i czynności gościa. […]
Nie wszyscy jednak byli we śnie pogrążeni, bo oto dało się słyszeć wesołe podśpiewywanie i w lwich podskokach Hipolit Wielosławski wbiegł na ganek. Za chwilę był w jadalni. […] Wjechały zaraz nowe tace, nowe bochenki na miejsce nadwyrężonych przez Barykę, nowe koszyki z rogalikami, nowe maselniczki i słoiki pełne konfitur.
Hipolit jadł co się zowie. […] Nasycił się wreszcie, rzucił serwetę i wstał od stołu.
Zadanie 1
Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
A. ”Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to powieść, która została napisana w dwudziestoleciu międzywojennym.
B. „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego nie jest powieścią społeczno-obyczajową.
Zadanie 2
Uzasadnij, że we fragmencie 1. ukazane zostało życie ludzi ubogich. Podaj dwa argumenty.
Argument 1
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Argument 2
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 3
Odwołując się do znajomości „Przedwiośnia” wyjaśnij sens słów „długa i ciężka zima, wróg biedaków”.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 4
Jakie nadzieje ludzie biedni wiązali z przedwiośniem? Odwołując się do znajomości powieści, podaj dwa argumenty.
Argument 1
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Argument 2
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 5
Uzasadnij, że we fragmencie 2. ukazane zostało życie ludzi zamożnych. Podaj dwa argumenty.
Argument 1
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Argument 2
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 6
„Jedni mają jadła tyle, że z niego uczynili […] nałóg […]”. Odwołując się do fragmentu 2. uzasadnij słuszność powyższych słów.
Uzasadnienie
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 7
Kreacja świata przedstawionego w „Przedwiośniu” opiera się na opozycjach. Utwórz kontrastujące ze sobą pary.
A. Polska „szklanych domów”
……………………………………………………………………………………………………………………………..
B. Chłodek
………………………………………………………………………………………………………………………………..
C. Szymon Gajowiec
…………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8
Odwołując się do znajomości „Przedwiośnia” objaśnij poniższe symbole
A. ”przedwiośnie”
………………………………………………………………………………………………………………………………..
B. „szklane domy”
………………………………………………………………………………………………………………………………..
C. „wiatr od Wschodu”
………………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 9
Odwołując się do znajomości „Przedwiośnia” uzasadnij, że nie jest to powieść-recepta.
Uzasadnienie
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 10
Do powstania powieści przyczyniła się sytuacja społeczno-polityczna odrodzonego państwa polskiego. Do każdego punktu dopisz przykład.
A. przyczyna polityczna
…………………………………………………………………………………………………………………………………
B. przyczyna społeczna
………………………………………………………………………………………………………………………………….
ODPOWIEDZI DO ZADAŃ
Zadanie 1
A. P
B. F
Zadanie 2
Argument 1: przy dźwięku ustnej harmonijki taniec bosych chłopców na ubitym błocie.
Argument 2: zniszczone domy z dziurawymi dachami i spleśniałymi ścianami.
Zadanie 3
Zima była najtrudniejszą porą roku dla ludzi ubogich, ponieważ brak wystarczającej ilości opału, aby się ogrzać, zaniedbane domy, zniszczone ubrania nie mogły zapewnić im nie tylko godnego życia, ale zmniejszały ich szanse na przetrwanie.
Zadanie 4
Argument 1: przedwiośnie było zapowiedzią nadchodzącej wiosny, kiedy to nastaną cieplejsze dni.
Argument 2: wiosną będzie można zacząć uprawiać rolę, dzięki czemu pojawią się plony, które pozwolą na przeżycie.
Zadanie 5
Argument 1: stół zastawiony obficie jedzeniem.
Argument 2: służący, który dba o to, aby nie zabrakło na stole jedzenia.
Zadanie 6
Uzasadnienie: nałóg jest to nawyk w tym przypadku do jedzenia w nadmiarze. Nie jest to zaspokojenie głodu, ale obżarstwo.
Zadanie 7
A. Polska „szklanych domów” – Polska rzeczywista.
B. Chłodek – Nawłoć.
C. Szymon Gajowiec – Antoni Lulek.
Zadanie 8
A. ”przedwiośnie” – nadzieja na rozwój państwa i poprawę warunków życia ludzi najuboższych.
B. „szklane domy” – powszechny dobrobyt.
C. „wiatr od Wschodu” – realne niebezpieczeństwo zamieszek rewolucyjnych.
Zadanie 9
Uzasadnienie: powieść-recepta dawałaby konkretne rady, co należy zrobić, aby poprawić sytuację w Polsce. Stefan Żeromski w swoim utworze wzywa do podjęcia dyskusji na temat naprawy ojczyzny.
Zadanie 10
A. przyczyna polityczna – nieporadność zmieniających się rządów.
B. przyczyna społeczna – bezrobocie, szerząca się bieda.