Jednym z obrzędów świątecznych jest święcenie pokarmów, które odbywa się w Wielką Sobotę. Do wiklinowego koszyczka nakrytego białą wykrochmaloną serwetką i udekorowanego zielonymi gałązkami bukszpanu wkłada się: sól, pieprz, chrzan, wędlinę, kawałek chleba, cukrowego baranka, gotowane na twardo jajka i pisanki. Pisanki i kraszanki przygotowuje się w różny sposób. Można ugotować jajka w wywarze z kory dębowej, w łuskach cebuli i tak powstają kraszanki. Jajka pokryte wzorami nazywa się pisankami. Wzory można malować farbami lub wyskrobać ostrym narzędziem. Jajko jest symbolem życia, zdrowia, młodości. W tradycji chrześcijańskiej ma też znaczenie mistyczne, a mianowicie symbolizuje Zmartwychwstałego Chrystusa.
I wreszcie czas na pyszne wielkanocne śniadanie. Po rezurekcji, czyli mszy odprawianej o świcie w Wielką Niedzielę, zasiada się w domach do wielkanocnego stołu, aby spożyć uroczyste śniadanie. Rozpoczyna się ono od podzielenia poświęconym jajkiem i złożeniu życzeń. Świąteczny stół nakryty jest białym obrusem. Pośrodku stołu stoi cukrowy baranek, kosz z pisankami i bardzo często bukiet wiosennych kwiatów. Spożywa się: wędlinę, szynkę, schab, ćwikłę z chrzanem, białą kiełbasę z chrzanem doprawionym śmietaną, marynaty, jarzynowe sałatki, gotowane na twardo jajka, drożdżowe lukrowane babki z bakaliami, słodkie, lukrowane ciasta z bakaliami i smażonymi w cukrze owocami oraz galaretkami, paschę, czyli deser z sera z bakaliami, ciasta biszkoptowe.

“Posłuchajcie, bracia miła” jest to wiersz napisany przez nieznanego autora. Pochodzi z XV wieku. Rękopis był własnością klasztoru na Świętym Krzyżu. Inne znane tytuły tekstu to “Lament świętokrzyski” czy “Żale Matki Boskiej pod krzyżem”.
Jest to lament (łac. lamentum – płacz połączony ze skargą), czyli utwór literacki (lub plastyczny), treścią którego jest opłakiwanie czyjejś śmierci, nieszczęścia.
Utwór ten należy do literatury apokryficznej. Jest to zatem tekst nawiązujący do tematyki biblijnej.
Główną postacią wiersza jest Matka Boska opłakująca śmierć Syna. Maryja cierpi, rozpacza, żali się, skarży czy wreszcie oczekuje współczucia.
“Żale Matki Boskiej pod krzyżem” nawiązują do licznych w średniowieczu wizerunków Matki Boskiej Bolesnej (Mater Dolorosa). Wizerunki cierpiącej Matki Bożej umieszczane były wielokrotnie obok przedstawień Chrystusa Bolesnego (Vir Dolorum). W XV wieku rozwijał się kult boleści i współcierpienia Maryi.

Budynek został wzniesiony w II połowie XIX wieku w stylu neogotyckim. Na parterze znajdują się ostrołukowe portale, a nad nimi na piętrze – wysokie okna. Uwagę przykuwa okazała fasada ozdobiona herbami. Na szczycie widnieje herb Uniwersytetu Jagiellońskiego. Poniżej, nad oknami, zaczynając od lewej strony, rozmieszczono herby: Kazimierza Wielkiego, królowej Jadwigi, Wielkiego Księstwa Litewskiego, papieża Urbana V. Pośrodku umieszczono godło przedstawiające orła. We wnętrzu budynku na parterze znajduje się klatka schodowa mająca kryształowe sklepienie. W Collegium Novum znajdują się trzy sale wykładowe, dziekanaty, kwestura, rektorat, a także aula uniwersytecka.
Na II piętrze na uwagę zasługują dwie sale, o jakże odmiennej wymowie. Sala 52 to Lektorium Nicolai Copernici – czyli Sala Kopernika – wybitnego polskiego astronoma, twórcy systemu heliocentrycznego – symbol zwycięstwa ludzkiej myśli.
Sala 56 to symbol złamania człowieka – to tutaj 6 XI 1939 roku Niemcy aresztowali profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Górniczo-Hutniczej, a potem wywieźli do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.

Marzenia ściętej głowy – ‘marzenia, plany, których nie można zrealizować’
Antek zdawał sobie sprawę, że jego plany wyjazdu na egzotyczne wakacje, to marzenia ściętej głowy.

Uszy do góry – ‘nie martwić się’
Basia nawet w przypadku trudnych sytuacji zawsze ma uszy do góry.

Nogi się pode mną ugięły – ‘doznać silnych emocji’
Kiedy zrozumiałam, że nie zdążę przygotować na czwartek prezentacji, to nogi się pode mną ugięły.

Wprawki, ćwiczenia, zadania
Zgodnie z przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie można udostępniać materiałów osobom trzecim.

Zadanie 1
Proszę wybrać odpowiedni wyraz.

A. Czuję się dobry/dobrze.
B. Ona pisze niewyraźnie/niewyraźna.
C. Marysia słaba/słabo mówi po polsku.
D. Wiktoria krótki/krótko czekała na Marka.
E. Sklep jest bliski/blisko.

Zadanie 2
Proszę ułożyć pytania do podkreślonych słów.

A. Bartosz doskonale jeździ na rowerze.
B. Marek pilnie uczy się do egzaminów.
C. Krzysztof głośno czyta wiersz.
D. Dzisiaj jest słonecznie.
E. Mikołaj miło spędził czas na wycieczce.

Zadanie 3
W puste miejsca wpisz odpowiednie wyrazy.

smutno, zimno, nudno, długo, czysto

A. Czekał na Olę ponad godzinę. On czekał …………………………….
B. Weronika posprzątała pokój. Było w nim …………………………….
C. Wyszedł z domu bez czapki. Było mu …………………………………
D. Nikt nie odwiedził Agnieszki. Było jej ………………………………..
E. Spotkanie było nieinteresujące. Było tam ……………………………….

Zadanie 4
Przeczytaj poniższy tekst, a następnie zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub F- jeśli fałszywe.

Legenda mówi, że dawno temu książę Lech w drodze do Poznania zatrzymał się na nocleg pod wielkim drzewem. Wśród gałęzi zobaczył gniazdo, a w nim białego orła z dwoma pisklętami. Gdy książę przyglądał się ptakom, nagle jeden z nich rozpostarł skrzydła na tle nieba, czerwonego od zachodzącego słońca. Lech uznał, że to dobra wróżba. Postanowił w tym miejscu wybudować miasto, które na pamiątkę nazwał Gnieznem, a wizerunek orła rozkazał wybijać na monetach.

A. Bohaterem jest królewicz Lech. P/F
B. Miasto otrzymało nazwę Gniezno. P/F
C. W gnieździe był szary orzeł z dwoma pisklętami. P/F
D. Wizerunek orła wybijano na monetach. P/F
E. Niebo było pomarańczowe od zachodzącego słońca. P/F

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
A. Czuję się dobrze.
B. Ona pisze niewyraźnie.
C. Marysia słabo mówi po polsku.
D. Wiktoria krótko czekała na Marka.
E. Sklep jest blisko.

Zadanie 2
A. Bartosz doskonale jeździ na rowerze.
Jak Bartosz jeździ na rowerze.

B. Marek pilnie uczy się do egzaminów.
Jak Marek uczy się do egzaminów.

C. Krzysztof głośno czyta wiersz.
Jak Krzysztof czyta wiersz.

D. Dzisiaj jest słonecznie.
Jak jest dzisiaj.

E. Mikołaj miło spędził czas na wycieczce.
Jak Mikołaj spędził czas na wycieczce.

Zadanie 3
A. Czekał na Olę ponad godzinę. On czekał długo.
B. Weronika posprzątała pokój. Było w nim czysto.
C. Wyszedł z domu bez czapki. Było mu zimno.
D. Nikt nie odwiedził Agnieszki. Było jej smutno.
E. Spotkanie było nieinteresujące. Było tam nudno.

Zadanie 4
A. F.
B. P.
C. F.
D. P.
E. F.

Dla dzieci

Zadanie 1
W podanych wyrazach podkreśl litery.

S s
Stanisław, samochód, sok, sól, sowa, sosna, sygnał

T t
Tomek, turysta, tort, tata, taniec, towar, talizman

U u
Urszula, ulica, ul, umowa, uwaga, uczynek, uczeń

ODPOWIEDZI DO ZADAŃ

Zadanie 1
S s
Stanisław, samochód, sok, sól, sowa, sosna, sygnał

T t
Tomek, turysta, tort, tata, taniec, towar, talizman

U u
Urszula, ulica, ul, umowa, uwaga, uczynek, uczeń